Ko`rish qobiliyatining buzilishi turlicha namoyon bo`ladi: ko`rlikdan yoki ko`rishning juda pastligidan boshlab, to ma'lum ranglarni ko`ra olmaslikka qadar bo`lishi mumkin. Chaqaloqlarda tug`ilishidan ko`rishning buzilishi bo`lishi mumkin. Yana bu holat kasallik, shikastlanish yoki nuqsonlar natijasida kechroq rivojlanishi mumkin. Bolaning o`zini tutishi yoki ko`zlarini ishlatishi, uning ko`rishidagi muammoning belgisi bo`lishi mumkin. Ko`rishning keskin yo`qolishi yoki ko`rlik farzandingizning rivojlanishi va ta'lim olishiga ta'sir qiladi. Erta aralashuv farzandingizga o`z imkoniyatini to`liq ochishga yordam beradi.
Ko`rish qobiliyati sog`lom bo`lgan bola 60 m masofada ko`rishi mumkin narsani, 6 m masofada ko`ra olmasa yoki ko`rish burchagi diametri 20° dan kam bo`lsa (normal ko`radigan odam ko`rish burchagi 180°), bola ko`rish bo`yicha nogiron hisoblanadi.
Ko`rish buzilishining sabablari
Chaqaloqlarda tug`ilishi bilan ko`rishning buzilishi kuzatilishi mumkin. Biroq keyinchalik biror kasallik, shikastlanish yoki qandaydir nuqsonlar natijasida kelib chiqishi ham mumkin.
Ko`rish buzilishining eng ko`p uchraydigan sabablari quyidagilar hisoblanadi:
miyaning ko`rishni boshqaradigan qismlariga ta'sir qiladigan nevrologik kasalliklar (kortikal ko`rish buzilishi) genetik kasalliklar (albinizm va to`r parda pigmentli displaziyasi kabi)
⚫ muddatidan juda erta tug`ilgan chaqaloqlarda yoki tug`ilishida muayyan muammolarga duch kelgan chaqaloqlarda uchraydigan kasalliklar
⚫ bir qator tug`ma kasalliklar, masalan, ko`z kanallari tuzilishining buzilishi, ko`z ichi suyuqligining oqishi buzilishi (glaukoma) yoki ko`zning tabiiy linzasi bo`lgan ko`z gavharining qisman yoki to`liq xiralashishi natijasida yorug`likni yomon o`tkaza boshlaydi, shuningdek, ko`z saratoni.
• homiladorlik paytida ma'lum virusli infektsiyalar yuqishi - masalan, qizilcha, sitomegalovirus infektsiyasi, jinsiy yo`l bilan yuqadigan infektsiyalar, toksoplazmoz va boshqalar.
ko`zning tug`ma rivojlanish nuqsonlari - masalan, mikoftalm, bunda bir yoki ikkala ko`z olmasining o`lchami kichraygan yoki anoftalm, bunda bir yoki ikkala ko`z mavjud bo`lmaydi
• ko`zning yoki ko`zni miya yoki miyaning ko`rish markazi bilan biriktiruvchi ko`z nervlarining shikastlanishi yoki jarohatlanishi.
Ko`rish buzilishining ilk belgilari
Ko`zi ojiz bolalarning ko`zlari normal ko`rinishga ega bo`lishi mumkin. Bolaning xulq-atvori yoki ko`zlaridan qanday foydalanishiga e'tibor bering.
Ko`pincha go`daklar 4-5 haftalikdan boshlab inson yuziga va jismlarga e'tibor bera boshlaydi. Taxminan 6-8 haftada chaqaloqlarning ko`pchiligi tanish yuzlarga va o`zlari ko`rgan buyumlarga qarab tabassum qila boshlaydilar. Ammo chaqaloqning ko`rish qobiliyati buzilgan bo`lsa, u buni qilishda qiynalayotganini sezishingiz mumkin.
Bolaning ko`rish qobiliyati bilan bog`liq muammolar bo`lishi mumkin boshqa belgilar:
• Ko`zlar bir tomondan ikkinchi tomonga tez harakat qiladi (bu nistagm deyiladi), uchadi yoki tasodifiy harakatlanadi
• ko`zlar yuzingizni yoki oldidagi buyumni kuzatmaydi yoki u odamlar ko`ziga qaramayotganga o`xshaydi
• ko`zlar yorqin yorug`likka, shuningdek xonadagi yorug`likka reaktsiya qilmaydi
• ko`z qorachiqlari qora emas, oq yoki xira ko`rinadi.
• ko`zlar to`g`riga qaramaydi, yoki burun tomonga, yoki tashqariga buriladi
Kattaroq bola quyidagilarni bajarishi mumkin:
jismlarni yuziga yaqin olib keladi
charchoqdan ko`zlardagi og`riqdan shikoyat qiladi yoki ko`zlarini qattiq ishqalaydi yaqinidagi jismlarga qaraganda boshini burishi yoki egishi, yoki bitta ko`zini yumishi mumkin yaqindagi jismlarga qarash zarur bo`lganda ko`zlari charchaydi, masalan o`qish, rasm chizish yoki ekran oldida o`yin o`ynaganda go`yoki tundan ko`ra kunduz kuni yaxshiroq ko`radi go`yoki bolada g`ilaylik mavjud yoki ko`zlar turli tomonga qaragan (bu "dangasa ko`z" yoki ambliopiya deb ataladi) yoki u ko`zini qisadi beso`naqay tuyuladi, masalan u buyumlarni ag`darib yuborishi yoki tez-tez yiqilib tushishi mumkin.
Ko`rish buzilishining diagnostikasi. Ko`rish buzilishini oftalmolog aniqlaydi.