Ota-onalar bolalar bog`chasida she'r o`qiyotgan bolaga g`urur bilan qarashadi. Ammo ko`plab bolalar nafaqat ota-onalari va boshqa bolalar bilan gaplashishni, balki she'r o`rganishni ham rad etishadi. Hamma bolalar ham buni qiziqarli faoliyat deb bilishmaydi. Bunday istaksizlikning sababi ular tomonidan katta hajmdagi yangi ma'lumotlarni o`zlashtirishning mumkin emasligidir. Bolaning miyasi har qanday yo`l bilan ma'lumotni yuklashdan xalos bo`lishga harakat qiladi. 3-4-5-6-7 yoshli bolaga she'rni qanday o`rgatish kerak?
Hotirani rivojlantirish metodologiyasi
• Hotirani rivojlantirish uchun chaqaloq tug`ilgandan boshlab ritmik ma'lumotga o`rgatiladi. Til burmalari, topishmoqlar, qofiyalar yordamida bolaning xotirasi tabiiy ravishda rivojlanadi.
• She'r ritmiga ko`ra bola qo`llari bilan harakatlar, qadamlar, gavdasini chayqashi, chapak chalishi mumkin.
• To`p bilan she'r yodlash mumkin. Kattalar qatorni aytadi, keyin to`p bolaga uzatiladi, u she'rning keyingi qatorini aytadi. Bunday yodlash bilan xotiradan tashqari diqqat ham shakllanadi.
• Bola o`rganilayotgan she'rni bitta rasm, butun bir qator eskizlar yordamida chizishi mumkin. Siz ulardan kitob yasashingiz mumkin, undan o`rganilgan she'rni e'lon qilishda foydalaning.
Harakat algoritmi
Maktabgacha yoshdagi bolada xotirani rivojlantirish uchun ma'lum bir algoritmga muvofiq harakat qilish kerak:
• bolani tinchlantirish, uning hushyorligini oshirish kerak. Boladan kattalar aytgan so`zlarni takrorlash so`raladi.
Diqqat! Bola she'rning bir qatoridan ortiq takrorlamasin. Aks holda, bola informatsion stress holatini boshdan kechiradi.
• Keyinchalik, bola she'rdagi qaysi so`z yoki iboralarni tushunmasligini aniqlashingiz kerak.
Vaqtni aniqlash juda oson, chunki bola tushunarsiz so`zlarni va iboralarni talaffuz qilmaydi yoki ularda xato va izohlar qiladi. O`qituvchi yoki ota-ona bolaga tushunarsiz iboralar va iboralarning ma'nosini tushuntirishi, bu so`zlar o`rinli bo`lsa, misollar keltirishi kerak.
• barcha tushunarsiz iboralar va so`zlar tushuntirilgandan so`ng, ushbu qatorni takrorlashga o`ting. Takrorlashlar soni bolaning individual xususiyatlariga bog`liq.
• birinchi qator ikkilanmasdan va xatosiz talaffuz qilingandan keyin ikkinchisini yodlashga kirishamiz.
• keyin birinchi va ikkinchi qatorlar bir-biriga ulanadi, biz ularni birgalikda ishlab chiqamiz.
• uchinchi misra ovozli, alohida yodlanadi, so`ngra she'rning uch misrasi talaffuz qilinadi.
Maslahat! Bolaning e'tiborini jalb qilish uchun siz o`yinchoqlarni aylanaga qo`yishingiz, ularga she'rlar o`qishingiz mumkin.
Har bir o`yinchoq kattalar ovozida bir qatorni takrorlashi kerak. O`yinchoq turiga qarab she'rning intonatsiyasi o`zgaradi. Asta-sekin, bolaning o`zi o`yinga qo`shiladi. Bolalar xotirasini rivojlantirishda kuchli qurol takrorlashdir. O`yin faoliyati jarayonida she'rni yodlash bola uchun sezilmas bo`ladi, kattalar bolani she'rlarni yodlashga majburlamaydi.
Yodlash orqali xotiraning bosqichma-bosqich rivojlanishini ta'minlash uchun kuniga ikki satrdan ko`p bo`lmagan narsalarni o`rganish tavsiya etiladi. Bir hafta ichida siz bola uchun kerakli she'rni o`rgatishingiz mumkin.